Rekentoets goed voor volksgezondheid!

Minder obesitas in Nederland?

Volgens een recent krantenbericht wonen in Nederland de slankste mensen van Europa. Een andere krant die het bericht wil delen vertelt dat het aantal mensen met obesitas in Nederland zal verminderen met 2 procent. Deze cijfers zijn echter gebaseerd op de gezondheidscijfers van de afgelopen jaren. Bij deze schatting is echter geen rekening gehouden met een aantal veranderingen die in Nederland toch kunnen leiden tot een toename van overgewicht en obesitas, zoals de groeiende inkomensongelijkheid en de toename van het aantal armen in Nederland.

Vaker obesitas in lagere sociaaleconomische klasse

In het rapport Obesity en inequities van de Wereld Gezondheidsorganisatie WHO wordt ingegaan op het sterke verband tussen een lage sociaaleconomische status en obesitas. Omdat obesitas vaker voorkomt bij mensen in een lagere sociaaleconomische klasse spreekt de WHO haar zorg uit dat de inkomenskloof tussen arm en rijk in Europa toeneemt. Op pagina 6 van dit rapport stelt het WHO dat het voor mensen in de lagere sociaaleconomische klassen steeds moeilijker wordt om de armoede te ontvluchten, omdat de inkomenskloof groter wordt. Bovendien gaat armoede vaak over van ouders op kinderen.

Meer armoede in Nederland

De problemen in Europa die het WHO opsomt bestaan ook in Nederland, omdat de inkomenskloof hier ook groter wordt. Ook de armoede neemt toe, zo meldde de vereniging van Voedselbanken dat ze meer aanvragen hebben gekregen voor hulp.
Nu lijken “hulp nodig hebben van de voedselbank” en “te zwaar worden” twee tegengestelde zaken, maar ze liggen dichterbij elkaar dan gedacht. Wie minder te makken heeft zal sneller goedkopere voedingsmiddelen kopen, zoals zetmeelrijke en vette producten, omdat deze vaker in de reclame zijn.
Daarnaast konden we uit gesprekken met lager opgeleiden (pag. 54 en 55) al leren dat deze groep zich minder aangesproken voelt door gezondheidsinterventies. Mensen uit lagere sociaaleconomische klassen hebben in hun werk veel minder inspraakmogelijkheden en dat levert stress op. Doordat ze minder onderwijs hebben genoten is het voor hen moeilijker om de weg te vinden in het huidige zorglandschap van Nederland.

Zorg(elijke) veranderingen in Nederland

Sinds 2006 is een nieuwe zorgverzekeringswet ingevoerd. Het stelsel van ziekenfonds en particuliere verzekeringen werd toen vervangen door een systeem met een basisverzekering en een aanvullende verzekering. Het resultaat is dat zorgverzekeringsmaatschappijen elkaar beconcurreren om zoveel mogelijk klanten binnen te halen. De Nederlandse burger kan tegenwoordig kiezen uit 45 verschillende maatschappijen en ruim 200 verschillende pakketten voor een aanvullende verzekering.
Om klanten binnen te krijgen besteedden de zorgverzekeringen sinds 2006 miljoenen euro’s aan reclame en de directeuren krijgen jaarlijks een (te) fors inkomen. Het geld voor reclame en inkomsten voor de directie is geld dat ook aan patiëntenzorg besteed had kunnen worden.

Rekentoets en gezondheid

Nu lijkt het een vreemde remedie om de rekentoets in te zetten voor een betere gezondheid, maar toch is daar alle reden toe. Er zijn meerdere berekeningen waarin aangetoond is dat investeren in preventie op termijn kan leiden tot kostenbesparingen in de zorg. Dat is vooral het geval in leefstijl-gerelateerde aandoeningen, zoals overgewicht, diabetes en hart- en vaatziekten. Om voordeel te hebben van investeringen in preventie is een lage termijnvisie en meerjarenbeleid nodig dat veel langer duurt dan 4 jaar.
Dat rekenen niet de sterkste kant is van politici blijkt uit de resultaten van de rekentoets die in februari van dit jaar werd afgenomen en dat waren nog niet eens zulke moeilijke sommen. Je kunt ze zelf ook nog eens proberen.
Politici lijken vaker creatief te rekenen op de Belgische en de Nederlands-Koefnoense manier, terwijl er bij de interpretatie van het krantenbericht toch verder gekeken moet worden.

Aanbevelingen

Investeren in preventie blijft nodig en om (informatie over gezondheids)zorg toegankelijker te maken is een betere inkomensverdeling nodig.
Daarnaast is een vereenvoudiging van het doolhof van de zorgverzekeringen nodig zodat het geld in de zorg weer besteed kan worden waar het voor bedoeld is.
Verder dienen er meer reclameaanbiedingen te komen voor gezonde voedingsmiddelen, zodat mensen vaker verleid worden om deze te kopen.
Gezonde voeding kan ook aantrekkelijker gemaakt worden door kookcursussen aan te bieden waarin voedingskennis wordt overgedragen en praktische vaardigheden worden geleerd zodat mensen gestimuleerd worden om gezonde en lekkere maaltijden te bereiden voor een redelijke prijs.

Geplaatst door Anneke Palsma op 13 May 2015