Gouden adviezen
Ook zo onder de indruk van de (on)verwachte successen in Pyeong Chang? Zo’n sportprestatie lijkt snel gerealiseerd te worden op het moment suprême, maar er gaat een intensieve voorbereiding aan vooraf waarin aandacht is voor training en allerlei andere zaken. Wat is de rol van voeding in de sportprestatie en wat kunnen recreatieve sporters en consumenten daarvan leren?
Voeding als basis: functies voedingsstoffen
Uiteraard geldt ook
voor sporters dat voeding allereerst nodig is voor het leveren van bouwstoffen,
beschermende stoffen en brandstoffen.
Bouwstoffen dienen voor het in stand houden en herstellen van lichaamsweefsels
zoals spieren, botten, huid en alle andere onderdelen van het lichaam. De belangrijkste
bouwstoffen zijn eiwitten, mineralen en water. Dat laatste klinkt gek, maar het
menselijk lichaam bestaat voor het grootste gedeelte uit water. Daarnaast heeft
water ook een functie als oplos- en transportmiddel en het regelen van de lichaamstemperatuur.
De beschermende stoffen hebben als functie om alle lichaamsprocessen te regelen
en ze worden gebruik voor productie van antistoffen tegen ziektekiemen. Daarvoor
worden voedingsstoffen zoals eiwitten, vitamines en mineralen gebruikt, maar
ook vetten. Eiwitten worden gebruikt voor de vorming van antilichamen, hormonen
en enzymen. Vitamines en mineralen spelen heel veel verschillende rollen als
onderdeel van hormonen en enzymen en bij het vrijmaken van energie uit de
brandstoffen in de voeding.
En daarmee hebben we gelijk de laatste hoofdfunctie van voeding te pakken: het
leveren van energie (de brandstoffen) voor alle levensprocessen, zoals ademen,
werking van het hart en de bloedsomloop en de spijsvertering en natuurlijk voor
lichamelijke activiteit. Daarom hebben we vetten en koolhydraten (suikers) nodig.
Het belang van een goede lichaamssamenstelling
Voor het leveren
van een sportprestatie is een goede spierfunctie nodig en een goede lichaamsbalans.
Denk daarbij aan schaatsers die met een hoge snelheid een bocht ingaan, of
skiërs die hun evenwicht moten bewaren op een helling terwijl ze ook vaart moeten
maken en behouden om een snelle tijd neer te zetten bij een afdaling. In het
laatste geval kan meer gewicht een voordeel zijn, maar dan is het wel handig
als dit extra gewicht uit spierweefsel bestaat. Dat heeft twee voordelen: de sporter
kan meer kracht ontwikkelen met meer spierweefsel en het zorgt voor een
strakker figuur, waardoor de sporter minder last heeft van luchtweerstand. Omdat
spierweefsel per volume-eenheid zwaarder is dan vetweefsel legt de sporter dus
met een kleinere lichaamsomvang meer gewicht in de schaal en heeft daarbij ook
minder luchtweerstand. Om even in de wintersportstemming te blijven: voor bobsleeërs
is gewicht een voordeel om meer snelheid te kunnen maken bij de runs en
tegelijk toch steviger in de baan te liggen.
De gewenste lichaamssamenstelling voor is afhankelijk
van het type sport. Zo is het voor skischansspringers juist een voordeel om wat
lichter te zijn, zodat ze wat verder kunnen springen. Om daarbij de gezondheid
toch te bewaken is er een ondergrens voor de Body Mass Index (BMI) voor
deelnemers aan deze sport. Hoe lager de BMI hoe korter de ski’s mogen zijn,
omdat skispringers met een lage BMI anders extra voordeel zouden hebben boven
skiërs met een wat hogere BMI.
Daarnaast zijn er ook nog esthetische sporten zoals kunstschaatsen waarbij elegantie
en een mooi lichaamsfiguur belangrijk is, maar het is ook een krachtsport als
het gaat om het maken van sprongen. Kortom een complexe sport waar meer bij
komt kijken dan alleen “een mooi figuur”.
Goede timing rekening houdend met wedstrijdschema
Uiteraard moet een sporter die langer achtereen actief is over meer brandstof beschikken dan iemand die slechts kort in actie hoeft te komen. Daarentegen heeft een duursporter die meer dan een uur actief is weer meer brandstof nodig. Voor een sporter die meerdere heats op een dag heeft luistert de timing erg nauw, omdat intensieve explosieve lichaamsactiviteit wordt afgewisseld met rustige momenten. En er is natuurlijk voldoende vocht nodig om alert te blijven en voldoende koolhydraten (brandstof) om goed te presteren tijdens de heats. Kortom een lastig schema.
Gouden adviezen
Voor de basisvoeding geldt
dat aan sporters wordt geadviseerd om vooral te kiezen van producten die
voldoen aan de richtlijnen voor de Schijf van Vijf. Ook bij een verhoogde
energiebehoefte geldt dat deze producten de voorkeur hebben omdat er dan
tegelijk ook meer vitamines, mineralen en andere bioactieve stoffen ingenomen
worden die van belang zijn voor het beschermen van de gezondheid en het
vrijmaken van energie uit voeding.
Rondom de inspanningen dient er voldoende gedronken te worden en er moet ook
voldoende brandstof beschikbaar zijn op de momenten van actie.
Daarnaast moet er voldoende eiwitten en andere stoffen beschikbaar zijn tijdens
de herstelfasen na de inspanningen.
Als dit allemaal eerst goed op orde is, is er qua voedingsinname een zo
optimaal mogelijke waarborg voor een goede gezondheid en sportprestatie. De
goede lezer heeft opgemerkt dat daarbij de regel geldt dat een
sportvoedingsadvies een kwestie is van maatwerk. Meer weten? Neem dan gerust
eens contact op.
Geplaatst door Anneke Palsma op 23 February 2018
- 2019 (7)
- 2018 (46)
- 2017 (46)
- 2016 (47)
- 2015 (53)
- 2014 (51)
- 2013 (50)
- 2012 (47)
- 2011 (14)